بزرگترین ریزش شاخص بورس در سال 99 چگونه رقم خورد؟ - وبلاگ پایگاه داده

به گزارش وبلاگ پایگاه داده، شاخص کل بورس روز سه شنبه اولین افت جدی خود را از اسفند 98 تجربه کرد و به دنبال افت قیمت ها، خریداران پرقدرت وارد شدند تا رکورد ارزش معاملات خرد به حدود 20 هزار میلیارد تومان برسد.

شاخص کل بورس روز سه شنبه اولین افت جدی خود را در سال 99 تجربه کرد. تلاش برای ذخیره سود پس از رشد 104 درصدی شاخص از ابتدای سال و همزمان با آن التهاب بازارهای موازی را می توان از مهم ترین دلایل افزایش عرضه سهام برشمرد. البته به دنبال افت قیمت ها، خریداران نیز پرقدرت وارد شدند تا رکورد ارزش معاملات خرد به حدود 20 هزار میلیارد تومان برسد. در عین حال دیروز شاهد تغییر زمین بازیگران بورسی و بازگشت حقوقی ها پس از 36 روز غیبت در سمت خرید سهام بودیم.

فشار عرضه ای که شمه ای از آن در معاملات روز دوشنبه مشاهده شده بود، دیروز گریبان قریب به اتفاق سهام را گرفت و پس از ثبت رشد بیش از 104 درصدی شاخص کل بورس از ابتدای سال جدید تا سرانجام معاملات روز دوشنبه، این نماگر سرخ پوش شد. از این رو روز گذشته دماسنج تالار شیشه ای با افت بیش از 26 هزار واحدی که بیشترین درصد کاهش از 24 اسفند 98 بود، تا کانال یک میلیون و 21 هزار واحدی عقب نشینی کرد. بورس بازان در حالی شاهد معاملاتی منفی در روز گذشته بودند که در دو ماه اخیر با رشد بی وقفه سهام خود روبرو شده و رشدهای دو برابری و بیشتر از آن را کسب کرده بودند. از این رو فروش سهام به انگیزه شناسایی سود امری طبیعی قلمداد می شود. البته روز سه شنبه برای برخی از معامله گران فرصت خرید سهامی بود که روزهای گذشته در صف های طولانی تقاضا مجال خرید نمی دادند. با این حال سهامدارانی هم بودند که هراسان شدند و خروج از بازار را در اولویت خود قرار دادند. همین تقابل میان عرضه و تقاضا سبب شد تا ارزش خرد معاملات بورس تهران از 19هزار و 500 میلیارد تومان فراتر رود و رکوردی جدید در کارنامه تاریخی بورس تهران ثبت شود.

اولین اصلاح جدی سهام بعد از دو ماه

بعد از نزدیک به دو ماه، اولین اصلاح جدی شاخص سهام را شاهد بودیم. طی دو هفته اخیر نیز فروشندگان دست به ماشه ای دیده می شدند که در تقاضای بالا برای خرید سهام توان خودنمایی نداشتند. از این رو بعد از ریزموج های اصلاحی طی روزهای گذشته سرانجام دست به دست دادن چند فاکتور، قریب به اتفاق سهام را تحت فشار قرار داد و حتی به تازه واردهای بازار نیز رحم نکرد. در این میان دلایل و البته بهانه های مختلفی برای معاملات روز سه شنبه بورس تهران مطرح می شود. از بازگشایی غول خودرویی سایپا گرفته تا دلایل تکنیکال که البته نظر مشترکی درخصوص آن دیده نمی شود. با این حال آنچه مشخص است وجود معامله گران تازه وارد و البته شناسایی سود بعد از صعود بیش از 100 درصدی شاخص کل از ابتدای سال 99 را می توان از دلایل اصلی فرایند دیروز بورس تهران ارزیابی کرد.

موج بازگشایی غول های خودرویی از یکشنبه

دو ماهی بود که بورس تهران در غیاب نمادهای بزرگ خودروساز به معاملات روزانه خود ادامه می داد. در این راستا دو خودروساز بزرگ یعنی سایپا و ایران خودرو از اواخر سال 98 به سبب برگزاری مجمع عمومی فوق العاده برای تصویب افزایش سرمایه متوقف شدند. شرکت گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو نیز دیگر زیرمجموعه گروه خودرو و ساخت قطعات بود که تقریبا برای همین مدت متوقف بود و اوایل اردیبهشت ماه بازگشایی شد. بازگشایی پرحاشیه ای که در نهایت با رشد قیمت بیش از 100 درصدی قیمت سهام این بنگاه اقتصادی در روز بازگشایی همراه شد. سایپا نیز پس از یک بار ابطال معاملات، سرانجام روز دوشنبه به گردونه معاملات بازگشت و با تکرار بازگشایی خگستر بیش از 100 درصد رشد قیمت را تجربه کرد. در این میان برخی از تحلیلگران بازار بازگشت خساپا را دلیلی بر افزایش عرضه سهام طی معاملات روز گذشته عنوان می کنند و معتقدند این بازگشایی در کنار ثبت افزایش سرمایه شرکت ایران خودرو و بازگشت قریب الوقوع این نماد بر روی تابلو سبب فشار عرضه در سایر سهم ها به انگیزه تامین نقدینگی و خرید در نماد غول های خودرویی شده است. با این حال به نظر می رسد باید به دنبال دلایل دیگری هم برای اصلاح دیروز شاخص سهام گشت.

صف نشینی آماتورها از خرید به فروش

یکی از ویژگی های معاملات بورس تهران در شرایط فعلی ورود فزاینده سهامداران آماتور، بی تجربه و ناآشنا به بازار است که به علت محدودیت های معاملاتی نظیر دامنه نوسان قیمت به تشدید موج های هیجانی انجامیده است. سرمایه گذارانی که طی همین ماه های اخیر با احساس جاماندگی از فرایند صعودی بازار، سهامدار شده اند و با هر جرقه ای جایگاه خود در صف خرید و فروش را تغییر می دهند. یک روز در صف خرید می نشینند تا شاید اقبال به آنها روی آورده و سهام شرکت موردنظر را به پرتفوی خود بیفزایند و یک روز دیگر با ترس و دلهره ماشه فروش را می چکانند. در واقع این طیف از فعالان سهام تنها با نگاه به رفتار گروهی در این روزها طی طریق می کنند و به دیگر مسائل پیرامونی بازار چه بنیادی و چه تکنیکال توجه چندانی ندارند.

تهدیدی برای نقدشوندگی بازار

ضعف هسته معاملاتی سال هاست معامله گران بازار سهام را کلافه کرده است. طی یک سال اخیر با افزایش حجم ورود نقدینگی به بازار و افزایش محسوس ارزش معاملات خرد سهام، این معضل جدی تر شده و دیگر انجام معامله در ساعات معمول معاملات به امری غیرممکن بدل شده است. این مهم در سایه انفعال مقام سیاست گذار برای حل مشکل اصلی، معاملات را چند شقه کرده است. ساعت اصلی معاملات یعنی 9 صبح تا 12:30 ظهر سهامی که مشکل خاصی ندارند و فرایند معمول خود را طی می کنند معامله می شوند. در فاز دوم نوبت به سهام تازه وارد بازار می رسد که مبادا به سبب افزایش هیجان معامله گران سامانه را درگیر خود کند. از این رو دادوستد سهم های عرضه اولیه به بعد از ساعت رسمی بازار سهام یعنی 12:30 دقیقه موکول شده و عموما تا ساعت 13:30 ادامه پیدا می کند. فاز سوم به مثابه وقت اضافه به سهامی اختصاص پیدا می کند که از نظر ناظر بازار شرایط نراقتصادی ندارد. در دو روز معاملاتی اخیر سایپا وارد فاز سوم بازار شد و به تنهایی مورد دادوستد قرار گرفت. از این رو معاملات سه پرده ای و ناهمزمانی معاملات کل بازار عملا بازار را چند شقه کرده است. به بیان دیگر، اختلاف زمانی انجام معاملات نقدشوندگی که مهم ترین مزیت بورس به شمار می رود را کاهش داده است.

التهاب در بازارهای موازی

التهاب در بازارهای موازی نیز مزید بر علت شده تا شاهد افزایش فشار عرضه در کلیت بازار سهام باشیم. سکه و ارز از ابتدای هفته تا روز گذشته به ترتیب با افزایش 8 و 5 درصدی قیمت همراه شده اند. دلار دیروز جدی ترین رشد روزانه از 11 اسفند را تجربه کرد و به نرخ 17هزار و 130 تومان رسید. در بازار آزاد خودرو در حالی که قیمت پراید به عنوان شاخصی از قیمت در این بازار تا 90 میلیون تومان هم گزارش شده، شورای رقابت دوشنبه قیمت رسمی این خودرو را کمتر از نصف قیمت بازار آزاد مشخص کرده است. موضوعی که شاید یکی از دلایل مهم برکناری وزیر صمت و ارجاع مجدد قیمت گذاری خودرو به شورای رقابت بود. خبرهایی که پس از حدود دو ماه آرامش روانی بورس بازان را بر هم زد و موجی از فشار فروش را در کل بازار سهام ایجاد کرد. در واقع، تصویر مثبتی که فعالان سهام نسبت به سیاست گذار در کنترل نقدینگی و مدیریت نرخ ها در بازارهای دارایی داشتند در دو روز اخیر تغییر کرد و نگرانی جای آن را گرفت. با این حال، سیر ورود آحاد مردم به بورس و افزایش مستمر تقاضا که رکورد جدیدی را طی روز گذشته برای ارزش معاملات در پی داشت، سبب شده تا بسیاری اصلاح قیمت ها را لازم اما موقتی بدانند.

خودنمایی حقوقی ها یا خروج حقیقی ها؟

دیروز همزمان با اصلاح 5/ 2 درصدی شاخص سهام، پس از 36 روز غلبه سهامداران خرد در سمت خرید سهام، خالص تغییر مالکیت سهام به سمت بازیگران حقوقی تغییر جهت داد. از این رو در این جهت روز سه شنبه هر چند خالص حجم تغییر مالکیت ها به میزان یک میلیارد و 61 میلیون سهم در جهت حقوقی به حقیقی بود اما خرید مثبت حقوقی ها در سهام گران قیمت بازار سبب شد تا ارزش خالص تغییر مالکیت این روز بورس تهران به میزان 256 میلیارد تومان به سمت معامله گران عمده ثبت شود. در میان 38 صنعت فعال بورسی نیز دیروز بیشترین خالص خرید بازیگران حقوقی در سهام زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی رقم خورد. به این ترتیب دیروز 295 میلیارد و 300 میلیون تومان از سبد سهام معامله گران خرد به پرتفوی حقوقی ها افزوده شد. پس از آن نیز فلزی ها شاهد خالص تغییر مالکیت 67 میلیارد و 600 میلیون تومانی در جهت حقیقی به حقوقی بودند. دارویی ها نیز دیروز مورد توجه معامله گران عمده بازار قرار گرفتند و خالص خرید 56 میلیارد تومانی را رقم زدند. در میان شرکت های بورسی نیز نماد معاملاتی پالایش نفت تبریز در اولویت خرید معامله گران عمده قرار گرفت. دیروز 39 میلیون سهم شبریز به ارزش 106 میلیارد و 700 میلیون تومان در سمت حقیقی به حقوقی جابه جا شد. پارسان نیز دیروز مورد توجه بازیگران حقوقی بازار قرار گرفت. در این نماد معاملاتی روز گذشته بیش از 41 میلیون و 300 هزار سهم به ارزش 69 میلیارد و 300 میلیون تومان از سبد سهام معامله گران خرد به پرتفوی حقوقی ها افزوده شد. خبهمن نیز در این روز با خالص خرید حدود 57 میلیارد و 700 میلیون تومانی به سمت حقوقی ها همراه شد. در آن سوی بازار اما این نمادهای زیرمجموعه گروه بانک ها و موسسات اعتباری بورس تهران بودند که مورد توجه معامله گران خرد بازار قرار گرفتند. بانکی ها در این روز شاهد جابه جایی حدود 151 میلیارد و 150 میلیون تومان نقدینگی در جهت حقوقی به حقیقی بودند. همچنین دیروز درگروه فرآورده های نفتی، 86 میلیارد و 915 میلیون تومان به سبد سهام حقیقی ها افزوده شد. گروه مخابرات نیز دیروز با خالص خرید 48 میلیارد و 600 میلیون تومانی معامله گران خرد بازار همراه شدند.