شاعر پیانو؛ چرا موسیقی شوپن به قلب ها نفوذ می نماید؟ - وبلاگ پایگاه داده

به گزارش وبلاگ پایگاه داده، دورانی وجود داشت که فردریک شوپن نوازنده سالن در نظر گرفته می شد؛ آهنگسازی خوش قریحه با تعدادی مازورکا، والس و نوکتورنِ شنیدنی اما نه چندان کافی تا او در معبد بزرگان موسیقی کلاسیک قرار بگیرد. برای منتقدان آن دوران تعریف شده نبود که به طور مثال، یک پرلودِ کوچک هم بتواند تأثیرگذاری موسیقیاییِ کوارتت زهیِ آهنگساز صاحب سبکی همانند لوئیجی بوکرینی را داشته باشد. این دیدگاه ها حالا تغییر پیدا نموده و شوپن در معبد بزرگان حاضر است اما او چگونه به چنین جایگاه والایی رسید؟

موسیقیِ شوپن اغلب آشنا به نظر می رسد و با صمیمیت همراه است، شاید به این علت که آن را می شناسید. پیانیست مشهور لهستانی-آمریکایی، آرتور روبینشتاین دراین باره می گوید: همه مردان و زنان دنیا، موسیقی او را می شناسند، عاشقش هستند و تحت تأثیر آن قرار دارند. هنگامی که شوپن می نوازم، می دانم که مستقیماً با قلب آدم ها صحبت می کنم. در میان پیانیست های بزرگ تاریخ، شوپن کوتاه ترین دوره فعالیت را داشته است؛ او اجراهای زنده عمومی زیادی هم نداشت زیرا از این کار متنفر بود و ترجیح می داد تا برای دوستان نزدیکش بنوازد؛ با وجود این، ساخته های وی در فرهنگ عامه به محبوبیت بالایی رسید.

شوپن از ملی گرایی و تبعید برای شکوفایی استفاده کرد

سبک زندگی شوپن با خروج از زادگاهش تغییر پیدا کرد اما همان طور که نویسنده آمریکایی جرمی سیپ من می گوید، موسیقی او تا سرانجام لهستانی باقی ماند. مادرش لهستانی و پدرش فرانسوی بود؛ 21 سال اول زندگی اش را در وَرشو، مرکز لهستان سپری کرد و 18 سال بعدی - و سرانجامی - را در پاریس گذراند. شوپن بی گمان برترین پیانیست لهستانی تاریخ و پدر پیانوی فرانسه است و با اینکه متولد لهستان به شمار میرود اما هر دو کشور او را منتسب به خود می دانند (اگرچه شوپن همیشه خود را یک لهستانی اصیل می دانست). مازورکاها، پولونزها و موسیقی های لهستانی، بخش عمده ای از ساخته های او را شامل می شوند؛ ضمن اینکه ردپای موسیقی لهستان در دیگر آثار وی هم به چشم می خورد (همانند بخش اختتامیه کنسرتو می مینور و بعلاوه در نوکتورن هایش).

این عناصر لهستانی اما متکی به فرمول های رایج نیستند؛ هارمونی ها، ریتم ها، ملودی ها، کروماتیسم ها و سَنکُپ های متعددی را در آثار شوپن پیدا می کنید که با اندکی دقت متوجه می شوید اساساً لهستانی هستند و از موسیقی فولکلور این کشور ریشه گرفته اند. گاهی ارجاعات او واضح تر می گردد، همانند بخش میانی اسکرتسو سی مینور (The Scherzo No. 1 in B minor, Op. 20) که براساس نغمه ای محبوب از محل تولدش ساخته شده است و مستمعین بومی لهستانی لذت بیشتری از آن خواهند برد.

علاقه شوپن به لهستان از ابتدا با وی همراه بود؛ نه به سبب زندگی در این کشور بلکه به علت تأثیری که از پدر و معلم موسیقی اش جوزف اِلسنر پذیرفت. البته او یک فعال و داعی سیاسی نبود و موسیقی لهستانی اش در حقیقت از شخصیت، پتانسیل و تنوعِ موسیقی این کشور نشئت می گرفت؛ به خصوص از مبهم بودن آن ها و ریتم های هیپنوتیزم نماینده ای که داشتند. اگر ضرورت را مادر نوآوری بدانیم، پس مازورکا هم مادر و عامل اصلی خلاقیت های شوپن است. موسیقی او زاده مازورکا بود و حتی آهنگسازانی همانند ریشارد واگنر، کلود دبوسی و آرنولد شونبرگ که سبک هنری کاملاً متفاوتی داشتند را تحت تأثیر قرار داد.

آلبوم موسیقی مازورکاها - فردریک شوپن

120,000 تومان

مشاهده و خرید

منطقی است که ادعا کنیم شوپن مازورکا را به علاقه مندان موسیقی در سراسر دنیا معرفی کرد و با کیفیت بالای قطعه هایش، مطمئن شد کسی آن را فراموش نمی نماید. در سوی دیگر، پولونز (که آن هم لهستانی است) حتی پیش از تولد شوپن محبوب بود (یوهان سباستیان باخ و پسرش ویلهلم فریدمان باخ هر دو پولونز می نوشتند) و او کارنامه هنری خود را با این پایکوبی شروع کرد. هنگامی که 21 ساله بود، روسیه در یک حمله نظامی، وَرشو را تسخیر کرد (1831) و شوپن که برای مسافرت از کشورش خارج شده بود، به یک تبعیدی تبدیل شد. او پاریس را برای زندگی انتخاب کرد و این تغییر باعث شد تا قدرت او موسیقی افزایش چشم گیری داشته باشد. در نتیجه می توان گفت که تبعید برای این هنرمند اتفاق مثبتی بوده و دست کمی از معجزه نداشته است.

شوپن صرفاً یک آهنگساز رمانتیک نیست

شوپن در دوره موسیقی رمانتیک زندگی نموده است و اغلب یکی از نوازندگان شاخص این دوره به شمار میرود اما به عقیده تحلیل گر حوزه موسیقی، جسیکا داچن او بیشتر تحت تأثیر فرم های کلاسیک و باروک قرار داشته است. ما تاریخچه موسیقی را به چند دوره مختلف همانند باروک، کلاسیک، رمانتیک و… تقسیم می کنیم اما باید به خاطر بسپارید که برای آهنگسازان هر دوره، موسیقیِ آن ها در زمانه خویش، معاصر و آوانگارد محسوب می شد. مرز میان این دوره ها کم رنگ است و گاهی این سوال به وجود می آید که آیا اصلا مرزی وجود دارد؟ برای مثال، هنوز در رابطه با اینکه لودویگ فان بتهوون کلاسیک است یا رمانتیک، حدس وجود دارد اما این سوال ها برای پیانیست تازه واردی که می خواهد از باخ یا یوزف هایدن الهام بگیرد شاید اهمیت چندانی نداشته باشد.

اما وقتی می پرسیم که آیا شوپن یک رمانتیک است، منظورمان چیست؟ شاید بهتر باشد ابتدا تعریف دوره رمانتیک را یادآوری کنیم: یک نهضت هنرمندانه و روشن فکرانه که از اواخر قرن هجدهم در اروپا شروع شد؛ و ویژگی شاخص آن گرایش به طبیعت، پافشاری روی خیال پردازی و احساسات فرد، جدایی از تفکرات و فرم های کلاسیک و قیام علیه قوانین و قراردادهای اجتماعی است. با این تعریف، نمی توان به طور دقیق معین کرد که شوپن در کدام دوره قرار می گیرد. هنگامی که بتهوون از دنیا رفت، شوپن 17 ساله بود اما به موسیقیِ وینچنتزو بلینی، باخ و ولفگانگ آمادئوس موتزارت علاقه بیشتری داشت. او برای پرلودها و اِتودهایش از ساختارهای مشابه باخ استفاده می کرد اما بعدتر تحت تأثیر فرانتس فهرست نهاده شد (شوپن همیشه فرانتس فهرست را نوازنده بهتری می دانست و او را ستایش می کرد).

کتاب شوپن، نکتورنها اثر فردریک شوپن

110,000

98,500

تومان

کتاب شوپن اتودها اثر فردریک شوپن انتشارات سرود

90,000

82,800

تومان

کتاب های نُت شوپن در وبلاگ پایگاه داده

مشاهده همه

ساخته های شوپن به علت خیال پردازی های تمام نشدنی این هنرمند و علاقه شخصی اش به طبیعت، بی شک به رمانتیک نزدیک است. شاید نقطه اوج این مسئله در سونات پیانو شماره 2 به گوش برسد اما بیرون ریزی های پرشور او در پولونز-فانتزی، ملاحتِ اپراگونه ی بعضی از نوکتورن ها و نوآوری هایش در والس ها، ارتباطی با رمانتیک ندارد و آن ها را باید ساخته فکر خلاق وی بدانیم. بنابراین، شاید برترین توصیف از شوپن رمانتیک ترین کلاسیک یا کلاسیکِ رمانتیک باشد که اگرچه هر دو توصیف درست است اما کافی نیست. از یک زاویه دیگر هم می توانید به کارها و زندگی شخصی او نگاه کنید: مردی که هم می خواند و هم می نوازد، به تنهایی در مقابل دنیاِ بی رحم ایستاده، تبعیدی اما آرمان گرا، مشهور اما خلوت نشین است. دست کم از این نظر، شاید رمانتیک خطاب کردن این آهنگساز معقول باشد.

آیا شوپن پیانیست خوبی بود؟

پاسخ این سوال بدیهی به نظر می رسد اما شوپن به ندرت در مقابل مردم عادی پیانو می نواخت، بنابراین افراد زیادی شاهد هنرنمایی های او نبوده اند. اصیل، بی مانند، منحصربه فرد؛ منتقدان در دهه های اخیر بارها از این واژه ها برای توصیف شوپن استفاده نموده اند اما شاید ادعا کنید که ساخته های یک هنرمند می تواند اصیل، بی مانند و منحصربه فرد باشد اما او لزوما به یک نوازنده فوق العاده تبدیل نمی گردد. این ادعا صحت دارد اما هرچه که تحقیق کنید، هیچ تردیدی وجود ندارد که شوپن در کنار فرانتس فهرست، یکی از دو پیانیست عالی مرتبه قرن نوزدهم است و کمتر کسی می تواند به آن ها نزدیک گردد. شوپن و فهرست دوست بودند و فهرست که نوازندگی شوپن را زنده دیدن نموده، دراین باره نوشته است: به ندرت به خود اجازه می داد که توده مردم او را بشنوند. شوپن هرگز برای قرارگیری در جایگاه اول یا دوم میان پیانیست های بزرگ رقابت نکرد. ماهیتِ شاعرانه استعداد او با چنین چیزهایی سازگار نبود. او به آرامش مطلق و تعادل احتیاج دارد تا گنج های آهنگینِ درونش را فاش کند. موسیقی، زبان او است و آدم های معدودی می توانند احساساتی که ابراز می نماید را درک نمایند.

چرا قطعه های کلاسیک بتهوون بعد از 250 سال همچنان ما را شگفت زده می نماید؟

پیانو زدن شوپن هم در زمانه اش کم نظیر به حساب می آمد و مهارت های نوازندگی اش مبتنی بر سونوریته بود. او با آرامش ویژه ای می نواخت و شعارش انعطاف پذیری قبل از هرچیزی بود. نمایش نامه نویس مشهور فرانسوی ارنست لگووه در توصیف شوپن می گوید: شخصیت، نواختن و آهنگ سازی های شوپن چنان متوازن هستند که همانند اجزای صورت، نمی توان آن ها را از یکدیگر جدا کرد. کافی است نوکتورن های اپوس 27 (Nocturnes, Op. 27) او را با سنجیدگی گوش دهید. اگر فقط یک قطعه موسیقی وجود داشته باشد که باعث گردد شما ناخودآگاه چهره نوازنده را به وضوح ببینید، آن اپوس 27 است. ظرافت، احساسات، عمق و نوآوری هایی که در این دو نوکتورن وجود دارد شما را قادر می سازد تا در زمان سفر کنید و به همان لحظه ای بروید که شوپن سرگرم نواختن آن ها بود.

پیانو آکوستیک یاماها مدل JX-113

250,000,000

تومان

پیانو دیجیتال یاماها مدل YDP-145

53,000,000

تومان

انواع پیانو در وبلاگ پایگاه داده

مشاهده همه

میراث یک آهنگساز مولفِ بزرگ

تأثیرگذاری فردریک شوپن بر پیانیست های سرشناسی همانند الکساندر اسکریابین، سرگئی پروکفیف و کلود دبوسی بر کسی پوشیده نیست؛ کسانی که اظهار داشته اند موسیقی خود را با الهام از شوپن خلق نموده اند. بدون اِتودهای شوپن، قطعه ر دیز مینور، اپوس 8 الکساندر اسکریابین هرگز ساخته نمی شد و دبوسی 12 اِتود مشهور خود را به شوپن تقدیم نموده است. پروکفیف هم اعتراف نموده است که اسکرتسوی عجیب وغریب سمفونی شماره 3 خود را با الهام از بخش سرانجامی سونات پیانو شماره 2 شوپن ساخته است. علاوه بر این، نباید فراموش کنیم که صدها پیانیست مدرن با آنالیز آثار شوپن، پیروز شده اند تا قطعه های نوآورانه ای خلق نمایند که ادامه دهنده همان مسیر این هنرمند بزرگ است، همانند فلیکس بلومنفلد (معلمِ هاینریش نویهاوس و ولادیمیر هوروویتس) که قطعه های درخشان وی را نمی توان فراموش کرد و به او لقب شوپنِ روسیه را داده اند.

اما برای دیگران، کسانی که نوازنده نیستند اما می خواهند مستمعین خوبی باشند، موسیقی شوپن جادویی است و احتیاجی به دانش ویژه ای ندارید تا از ساخته های او لذت ببرید. آثار شوپن در مقایسه با بسیاری از هم دوره هایش، مدرن تر است و نوع نگاه او به موسیقی را هم نباید نادیده گرفت. برای شوپن موسیقی حرف اول و آخر را می زد؛ معروفیت، ماندگاری و ثروت اهمیتی نداشت. برخلاف دیگر آهنگسازان دوره رمانتیک، به ویژه فرانتس فهرست، روبرت شومان و هکتور برلیوز، شوپن علاقه ای به موسیقی برنامه ای (نوعی موسیقی که می خواهد تداعی گر یک تصویر یا رویداد باشد) نداشت. نمی توان ساخته های شوپن را به یک محتوای تاریخی یا شاعرانه مرتبط کرد و آن ها به یک مکان و زمان خاص محدود نیستند. در قطعه های وی یک ریاضت طلبی هنرمندانه به چشم می خورد و رویکرد او به خلق موسیقی تفاوت های ملموسی با دیگر رمانتیک ها دارد؛ به همین علت است که ساخته های او حس متفاوتی را به شما منتقل می نمایند. روبرت شومان در توصیف موسیقی شوپن نوشته است یک توپ جنگی که در گل ها دفن شده است و این همان حسی است که هنگام گوش سپردن به او تجربه می کنید: یک آرامشِ متلاطم.

آلبوم موسیقی دنیای سحرآمیز شوپن

70,000 تومان

مشاهده و خرید

منبع: Classical Music Magazine

منبع: دیجیکالا مگ