ناشرنماها تعادل بازار را به هم زده اند، تخفیف های بالا حقه بازی است
به گزارش وبلاگ پایگاه داده ، ارایه تخفیف برای کتاب طی سال های اخیر موافقان و مخالفان زیادی داشته است، نابسامان شدن شرایط صنعت نشر در این سال ها موجب شده است که بسیاری از ناشران نسبت به فروش مستقیم کتاب هایشان با حداقل 10 تا 20 درصد اقدام نمایند؛ این در حالی است که بسیاری از سایت های فروش کتاب نیز با اعمال این تخفیف ها گاهی تا 30 درصد به دنبال جذب مخاطب بیشتر هستند.
این فرایند این روزها به حدی بسیار شده است که کتابفروشان استمرار این فرایند را خطری جدی برای ادامه حیات هم صنفی های خود می دانند و خواهان رسیدگی به این موضوع و ساماندهی شرایط تخفیف کتاب شد ه اند.
مهدی کاکولی مدیر کتابفروشی کلبه کتاب در این زمینه به ایبنا گفت: متاسفانه شرایطی پیش آمده که بعضی ناشران، مراکز پخش کتاب و سایت های متفرقه فروش کتاب برای جذب مخاطب، بر سر تخفیف بیشتر با هم رقابت می نمایند و در این میان بعضی ناشران کپی کار هم از اوضاع سواستفاده نموده و با قیمت گذاری غیرمتعارف و تخفیف های عجیب وارد میدان شده اند.
وی ادامه داد: من فکر می کنم چنین وضعی درواقع آشفته بازاری است که اصلا زیبنده کار کتاب و کتاب فروشی نیست و از آنجایی که متاسفانه در این سال ها، مسئولان دولتی ثابت نموده اند که در این زمینه چندان دغدغه ای ندارند. ازطرفی با ارایه مجوز های بیشمار به ناشرانی که تنها به قصد سودجویی وارد کار فراوری کتاب شده اند حتی خودشان هم به این آشفتگی دامن زده است.
کاکولی با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه های ناشران و طرح های تخفیفی فصلی کتابفروشان و اعطای یارانه تنها وظیفه دولت نیست، بیان کرد: بعضی سایت ها برای کتابی که با ترجمه دیگر 50هزارتومان است 100هزارتومان قیمت گذاشته و با 50درصد تخفیف می فروشند. این موضوع آشکارا فریب و حقه بازی است و آیا در چنین شرایطی دولت نباید مجوز چنین ناشری را باطل کند؟
انتظار از نهادها و تشکل های صنفی برای برخورد و رسیدگی به این موضوع نیز نکته ای قابل تامل است. کاکولی در این زمینه گفت: به نظرم اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نیز در این زمینه نقشی را ایفا ننموده و نتوانسته است کاری را پیش ببرد.
به گفته او، ساماندهی این اوضاع فقط با توافق جمعیِ ناشران باسابقه و فرهنگ مدار در کنار چند مرکز پخش فعال و خوش نام امکان پذیر است. اینکه بر سر یک درصد متعارف برای تبادلات کتاب با هم و با کتابفروشان توافق نمایند و به هیچ عنوان وارد بازی قیمت گذاری بالاتر، تخفیف بیشتر نشوند و اجازه ندهند کتاب هایشان از سایت کتاب کالا و حراج بوک سر درآورد!
کاکولی در ادامه با بیان اینکه چنان چه بحث تخفیف با شیوه ای که الان رواج یافته همچنان ادامه یابد تمام ارکان نشر آسیب خواهد دید، اضافه کرد: واقعا چرا باید در کار کتاب، بحث تخفیف اینقدر رواج داشته باشد. فکر نمی کنم در هیچ کجای جهان، دولت ها با بودجه ملی، نمایشگاه کتاب برگزار نمایند و با تخفیف دادن مردم را به خرید کتاب تشویق نمایند، زیرا متاسفانه تداوم این کار موجب شده که بیشتر مشتریان از کتابفروشی ها هم انتظار تخفیف داشته باشند.
وی در خاتمه صحبت های خود تاکید نمود: تخصیص تخفیف برای کتابفروشان، مقدور نیست. مگر اینکه به همان ناشران سودجو و همان قیمت گذاری های ناموجه روی بیاورند یا اینکه روز به روز از حجم کتاب هایشان کم نمایند و به متفرقه فروشی بپردازند، البته اگر به فکر تغییر شغل نیفتند.
در ادامه مجتبی چاجی، مدیر کتابفروشی قهستان نیز در سخنانی شرایط موجود را به نفع کتابفروشان ندانست و گفت: این روزها تخفیف ها خروجی های مختلفی دارد؛ نخست تخفیف هایی است که ناشران در سایت ها می دهند و مخاطب فکر می نماید که کتابفروش همان کتاب را گران می فروشد؛ درحالی که این گونه نیست و ناشر در فرایند قیمت گذاری این موضوع را لحاظ می نماید اما کتابفروش نمی تواند به قیمت کتاب دست بزند.
وی با شرح درباره اینکه همه فرایند قیمت گذاری به عهده ناشر است، ادامه داد: وقتی ناشر قیمتی روی اثر می گذارد با توجه به اینکه قرار است در سایتش آن را بفروشد، درصد تخفیف را روز قیمت گذاری روی کتاب لحاظ می نماید. به عنوان مثال قیمت کتابی 20 هزار تومان است و قرار است ناشر 20 درصد تخفیف روی آن بدهد و عملا این تخفیف را در قیمت گذاری لحاظ می نماید.
چاجی اضافه کرد: در این فرایند در واقع چیزی از جیب ناشر کم نمی گردد بلکه از جیب مردم می رود؛ زیرا اگر نمایشگاه و فروش اینترنتی نبود، احتمالا قیمت این کتاب 15 هزار تومان بود.
وی با بیان اینکه زمانی هم که نمایشگاه های استانی برگزار می شد من بارها گفتم که نمایشگاه های کتاب به تورم قیمت گذاری کتاب دامن می زنند، بیان کرد: بسیاری از ناشران که قصد شرکت در نمایشگاه و عرضه کتاب با تخفیف را دارند قیمت خود را بالاتر لحاظ می نمایند اما بعضی همکاران به این موضوع دقت نمی نمایند. همچنین مصرف نماینده هم اصلا از این موضوع مطلع نمی گردد.
چاجی تاکید نمود: با یک نگاه ساده می توان متوجه شد که تورم قیمت کتاب با بحث فروش اینترنتی و بعضی نمایشگاه ها رواج پیدا کرد و قبل از آن قیمت ها منطقی تر بود؛ در این زمینه شاهد هستیم ناشرانی که فروش اینترنتی ندارند قیمت گذاری های منطقی تری هم دارند.
به گفته وی، این موضوع به مرور موجب می گردد که فاصله مردم از کتابفروشان بیشتر گردد زیرا مردم فکر می نمایند که کتاب را از سایت ها و ناشران ارزان تر خریده اند؛ درحالی که اصلا اینگونه نیست و به نظرم باید در این زمینه فرهنگسازی انجام گردد تا مردم نسبت به این موضوع مطلع شوند.
قاسم آیینی، مدیر کتابفروشی مهرگان نیز با بیان اینکه بر هم زدن چرخه طبیعی حوزه نشر یکی از آسیب های جدی تخفیف های اینترنتی در حوزه کتاب است، گفت: باید بگویم مشکل تخفیف نیست؛ بلکه مشکل اصلی تخفیف های نامتعارفی است که باعث شیوع سوءاستفاده ها شده و جهت را برای حضور یکسری ناشرنما در حوزه نشر باز نموده است.
وی با بیان اینکه ناشرنماها از وقتی به این حوزه وارد شده اند تعادل بازار را به هم زده اند، اضافه کرد: این ناشران کتاب هایی با ترجمه های بد و بی ارزش را به بازار نشر وارد می نمایند و با جا انداختن بحث تخفیف یکسری کتاب ها را با تخفیف های 50 درصدی در نمایشگاه های شهری می فروشند.
آیینی البته کمبود ویترین کتاب را یکی از دلایل بروز این مساله دانست و ادامه داد: الان حدود 1500 کتابفروشی در کشور داریم اما دو برابر آن ناشر داریم؛ همین مساله موجب شده است که روال طبیعی حوزه نشر بهم بخورد و ناشران برای فروش کتاب ها و حفظ بقای خود دست به هر کاری بزنند.
وی از انتظار تخفیف از کتابفروشان به عنوان را یکی دیگر از مسائل این موضوع نام برد و گفت: این موضوع موجب شده است که هر فردی وارد فروشگاه می گردد انتظار فروش کتاب با تخفیف داشته باشد در حالی که یک کتایفروش بین 15 تا 25 درصد قیمت پشت جلد کتاب را خریداری می نماید و با این مبلغ اصلا قابلیت رقابت با فروش های سایت و اینترنتی را ندارد.
آیینی در خاتمه تاکید نمود: برای ضابطه مند شدن این موضوع باید کارگروهی با همفکری و همراهی کتابفروشان و ناشران شکل بگیرد تا بسیاری از آسیب ها و چالش ها در آن مطرح گردد البته یکسری اقدامات در این زمینه در حال اجرا است اما احتیاج به زمان دارد زیرا الان ناشران و کتابفروشان در مقابل همدیگر قرار گرفته اند در حالی که این دو باید در کنار هم باشند و با همکفری و همراهی ناهمواری های جهت را هموار نمایند.
در خاتمه باید گفت: بعضی از کارشناسان حوزه نشر بر این باور هستند که خیلی خوب خواهد بود که گروهی از کتابفروشان، ناشران و مراکز پخش در تهران با همدیگر رایزنی نمایند و بر سر یک عدد و رقم ثابت برای تخفیف اعتباری و نقدی به توافق برسند و خارج از این توافق عمل ننمایند زیرا تجربه این سال ها نشان می دهد که رقابت بر سر تخفیف بجز هرج و مرج و ضرر برای صنعت نشر و قوت دریافت ناشران کپی کار حاصلی نداشته است.
از سوی دیگر بعضی دیگر از فعالان نشر معتقدند که مشتریان سایت های ناشران و سایت های فروش کتاب که خرید با 30 درصد تخفیف را تجربه نمایند دیگر برای خرید به قیمت پشت جلد به کتابفروشی ها مراجعه نمی نمایند و همین موضوع به ضعف فعالیت کتابفروشان آسیب های جدی وارد می نماید.
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران